Prostat Kanseri Nedir ve Neden Olur?

Prostat Kanseri Nedir?

Kanser, vücudun normal hücre işlevini devralan ve vücudun olması gerektiği gibi çalışmasını zorlaştıran anormal hücre büyümesinin sonucudur. Prostat kanseri, prostat bezinde anormal hücreler oluştuğunda ve büyüdüğünde gelişir.¹

Prostat kanseri etiyolojisi henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik ve çevresel faktörler hastalığın ortaya çıkması ve gelişiminde rol oynayan önemli faktörlerdir. Birçok kanserde olduğu gibi hastalıktan sorumlu tek bir faktör tanımlanamamıştır.²

Araştırmacılar kesin nedenini bilememekle birlikte, genetik materyalde (DNA) değişiklikler olduğunda ortaya çıktığını bildirmektedir.

Bazen bu genetik değişiklikler kalıtsaldır. Ayrıca yaşamınız boyunca meydana gelen ve prostat kanseri riskini artırabilecek bazı genetik değişiklikler de vardır. Ancak genellikle bu genetik değişikliklerin kesin nedeni bilinmemektedir.³

Prostat kanseri , 2020 yılında dünya çapında tahmini 1,4 milyon teşhis ve 375.000 ölüm ile erkeklerde en sık teşhis edilen ikinci kanser olmuştur. Avrupa'da, erkeklerde en sık teşhis edilen kanserdir ve erkeklerde kansere bağlı ölüm nedenleri arasında üçüncü sıradadır.⁴

Kimlerin prostat kanserine yakalanma olasılığı daha yüksektir?³

Prostatı olan herkes prostat kanserine yakalanabilir. Ancak bazı faktörler prostat kanserine yakalanma olasılığınızı artırabilir:

Yaş: Yaşınız ilerledikçe prostat kanserine yakalanma olasılığınız artar. Prostat kanseri 50 yaşın altındaki kişilerde nadir görülür.

Aile sağlık geçmişi: Prostat kanseri olan veya geçirmiş bir ebeveyniniz, kardeşiniz veya çocuğunuz varsa prostat kanseri riskiniz daha yüksektir.

Irk: Afrikalı Amerikalıların prostat kanserine yakalanma olasılığı daha yüksektir.³

Prostat kanserinin semptomları nelerdir?³

Prostat kanseri, özellikle başlangıçta, her zaman belirtilere neden olmaz. Belirtilere neden olursa, bunlar şunları içerebilir:

• İdrar yapma sorunları, örneğin: Zayıf, başlaması zor veya başlayıp duran bir idrar akışı
• Aniden hemen idrara çıkma ihtiyacı
• Özellikle geceleri sık sık idrara çıkma
• İdrar yaparken ağrı veya yanma
• İdrarınızda veya meninizde kan
• Belinizde, kalçalarınızda veya leğen kemiğinizde geçmeyen ağrı
• Ağrılı boşalma

Ancak bu semptomların çoğu, prostat büyümesi gibi kanser olmayan diğer yaygın prostat sorunlarından da kaynaklanıyor olabilir. Hekimin görüşünü almak gereklidir.³

Prostat kanseri tanı yöntemleri nelerdir?

Prostat kanseri için en yaygın testler şunlardır:

Prostat spesifik antijen (PSA) kan testi: Prostat kanseri mevcut olduğunda, PSA yüksek olma eğilimindedir. Ancak PSA yaş, BPH veya prostatit gibi başka nedenlerle de yüksek olabilir. PSA seviyeleri çok yüksekse veya hızla yükseliyorsa, hekim ek testler önerebilir.¹

Rektal muayene: Rektal muayene, hekimin prostatınızdaki değişiklikleri hissetmesine yardımcı olmak için kullanılan fiziksel bir muayenedir.⁵

Prostat biyopsisi: PSA testi pozitif çıkarsa, bir sonraki test muhtemelen prostat biyopsisidir. Bu testte prostattan doku örnekleri almak için rektal ultrason ve bir iğne kullanılır. Doku daha sonra herhangi bir kanser hücresinin mevcut olup olmadığını görmek için incelenir.¹

Prostat kanseri tümör evre ve derecelendirmesi:

Tümör derecesi nedir?⁶

Eğer alınan biyopsilerde prostat kanseri saptanırsa patolog tarafından kanserli doku derecelendirilir. Bu, tümörün ne kadar hızlı büyüyeceğinin ve yayılacağının öngörülmesini sağlayan bir ölçüttür.

En yaygın derecelendirme sistemi Gleason Skorlama Sistemidir. Bu skor aralığı 2 ila 10 arasındadır. Tümörün derecesini belirleyebilmek için, patolog biyopsiden alınan her bir doku parçasına puan verir ve Gleason toplam skorunu belirlemek için en yaygın iki değerin toplamını belirtir. İki ile dört arasındaki skorlar düşük agresiflik (yayılma ihtimali) göstermesine rağmen biyopsiyi takiben bu değerler neredeyse hiç görülmez. Gleason skorunuzla ilgili doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.⁶

Tümör evresi nedir?¹

Tümör, lenf düğümleri ve Metastaz (TNM), tümör evrelemesi için kullanılan sistemdir. TNM skoru, prostat kanserinin vücutta ne kadar yayıldığının bir ölçüsüdür. T (tümör) skoru orijinal tümörün boyutunu ve kapsamını değerlendirir. N (düğümler) skoru, kanserin yakındaki lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını değerlendirir. M (metastaz) skoru, kanserin uzak bölgelere yayılıp yayılmadığını değerlendirir.¹

Prostat kanseri için tedavi yöntemleri nelerdir?³

Tedavi seçenekleriniz genellikle yaşınıza, genel sağlık durumunuza ve kanserin ne kadar ciddi olduğuna bağlıdır. Tedaviniz bir veya daha fazla seçeneği içerebilir

Gözlem, çoğunlukla yaşınız büyükse, prostat kanserinizin hızlı büyüme olasılığı yoksa ve belirtileriniz yoksa veya başka tıbbi durumlarınız varsa kullanılır. Doktorunuz, kanser için tedaviye başlamanız gerekip gerekmeyeceğini görmek için zaman içinde kanserinizi kontrol etmeye devam edecektir. İki tür gözlem vardır:

Beklemede kalmak: Çok az test yaptırmak veya hiç test yaptırmamak anlamına gelir. Belirtiler başlar veya değişirse, bunları hafifletmek için tedavi uygulanır, ancak kanser tedavisi verilmez.

Aktif gözlem, prostat kanserinde değişiklik olup olmadığını görmek için düzenli testler yaptırmak anlamına gelir. Testler kanserin büyümeye başladığını gösterirse veya semptomlar gelişirse, kanseri iyileştirmeye yönelik için tedavi uygulanır.

Cerrahi tedavi: Kanser prostatın dışına yayılmamışsa prostat bezini çıkarmak için ameliyat bir seçenektir.

Radyoterapi tedavisinde, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini önlemek için uygulanır.

Hormon tedavisi, kanser hücrelerinin büyümek için ihtiyaç duydukları hormonları almasını engeller.³

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek, büyümelerini yavaşlatmak veya yayılmalarını durdurmak için ilaçlar kullanır. İlaçları ağız yoluyla, enjeksiyon olarak, krem olarak veya damar yoluyla (IV) alabilirsiniz.

Hedefe yönelik tedavide belirli kanser hücrelerine saldıran ilaçlar kullanılır. Bu tedavi sağlıklı hücrelere radyasyon tedavisi veya kemoterapiden daha az zarar verir.

İmmünoterapi, kendi bağışıklık sisteminizin kanserle savaşmasına yardımcı olur.³